Centrum Badawcze Inteligentnych Systemów Transportowych
i Obiektów Autonomicznych
(CBIST&OA)

Przyszłość mobilności kształtowana dziś

Strategia Zrównoważonej i Inteligentnej Mobilności ściśle wiąże trajektorię transformacji sektora transportu z cyfryzacją i rozwojem technologii umożliwiających autonomizację ruchu. Sektor Autonomicznej Mobilności oparty jest o ciągłą innowacyjność, autonomiczność związaną z rozwojem sztucznej inteligencji, uczenia maszynowego, szybką komunikację bezprzewodową (typu 5G, 6G), nanomateriały czy materiały kompozytowe. Rozwija się, oferując innowacyjne rozwiązania wykraczające poza tradycyjne pojęcie transportu i znajdujące zastosowanie w innych obszarach m.in. bezpieczeństwie oraz obronności. Z kolei technologie takie jak AI, IoT i robotyka, niosą nowe wyzwania w zakresie bezpieczeństwa produktów i odpowiedzialności za nie.  Obejmują m.in. kwestie związane z łącznością z Internetem, autonomią urządzeń, zależnością od danych, czy złożonością produktów i systemów.

Unijna Strategia Standaryzacji podkreśla potrzebę tworzenia standardów wspierających „ekologiczny” i cyfrowy jednolity rynek UE, co jest niezbędne dla bezpiecznego wprowadzania innowacyjnych produktów na rynek.

W kontekście tych wyzwań, Polska i Unia Europejska potrzebują odpowiedniej infrastruktury badawczo-wdrożeniowej, która mogłaby wspierać rozwój i implementację technologii autonomicznych. Projekt Centrum Badawczego Inteligentnych Systemów Transportowych i Obiektów Autonomicznych (CBIST&OA) stanowi odpowiedź na wyzwania Europejskiego Zielonego Ładu oraz Strategii Zrównoważonej i Inteligentnej Mobilności zakładających redukcję emisji gazów cieplarnianych i promowanie mobilności zrównoważonej.

Cel i zakres projektu

Celem Projektu CBIST&OA jest dostarczenie zaawansowanej infrastruktury badawczej, zdolności technologicznych i organizacyjnych, które zapewnią rozwój, homologację i certyfikację technologii zrównoważonych i wspierających cele zrównoważonego rozwoju, ze szczególnym uwzględnieniem pojazdów autonomicznych oraz systemów zarządzania ruchem autonomicznym.

Projekt przyczyni się do skonsolidowania zdolności badawczych i certyfikacyjnych w jednym miejscu, przygotowując polską gospodarkę i przemysł do odpowiedzi na nowe wyzwania związane ze standaryzacją i certyfikacją nowych technologii opartych o autonomię ruchu, zarówno na poziomie unijnym, jak i globalnym.

Realizacja projektu umożliwi wprowadzenie prototypów produktów, powstałych w wyniku badań i rozwoju (B+R) finansowanych zazwyczaj ze środków publicznych, do fazy gotowego produktu, jego certyfikację oraz wprowadzenie na rynek. To z kolei będzie stymulować rozwój rodzimej myśli technologicznej oraz krajowego przemysłu w dynamicznie rozwijającym się sektorze mobilności autonomicznej. Dodatkowo, projekt wspiera integrację technologiczną i infrastrukturalną kraju, sprzyjając rozwojowi elektromobilności oraz systemów smart city. Przewiduje się, że dzięki stworzeniu sprzyjających warunków, możliwe będzie powstanie lokalnych firm, które będą wspierać rozwój pojazdów autonomicznych oraz infrastruktury niezbędnej dla elektromobilności. Ten strategiczny krok nie tylko przyspieszy transformację w kierunku inteligentnych miast, ale także zwiększy konkurencyjność polskiej gospodarki na arenie międzynarodowej.

Przedmiotem projektu jest inwestycja polegająca na wybudowaniu na terenie gminy Kleszczów, leżącej w powiecie bełchatowskim, infrastruktury do testowania i homologacji autonomiczności – CBIST&OA, obejmującego tor testowy wraz z dziesięcioma specjalistycznymi i komplementarnymi laboratoriami, które będą obsługiwać procesy testowania i homologacji wszystkich aspektów technologicznych autonomiczności. Inwestycja uzyska status jednostki akredytowanej w zakresie przedmiotu swojej działalności. Szczegółowa koncepcja działania Centrum i funkcjonowania laboratoriów została poddana szerokiemu procesowi konsultacji w przemyśle i świecie naukowym i uzyskała ich poparcie.

CBIST&OA będzie stanowić centralny ośrodek w kraju, zapewniający koordynację kluczowych projektów i współpracę pomiędzy różnorodnymi grupami interesariuszy. W szczególności będzie dostarczał przedsiębiorcom profesjonalne zasoby i zdolności wspierające płynne procesy certyfikacyjne, w rozwijającym się otoczeniu regulacyjnym i standardom rozwijanym na poziomie UE, umożliwiając im wprowadzanie nowych produktów na rynek. Ponadto CBIST&OA będzie centralnym ośrodkiem zapewniającym dialog i współpracę ze wszystkimi ośrodkami i instytutami naukowymi w Polsce wspierającym kontynuację projektów B+R prowadzonych w ośrodkach naukowych, w celu zwiększania ich możliwości wdrażania ich wyników do gospodarki, a tym samym efektywne wydatkowanie środków publicznych na B+R. Dzięki CBIST&OA, Polska może znacząco zwiększyć swoją konkurencyjność na globalnym rynku technologii autonomicznych, przyczyniając się jednocześnie do zrównoważonego rozwoju transportu i realizacji celów klimatycznych. Projekt ten reprezentuje strategiczną inwestycję w przyszłość polskiej gospodarki, otwierając drogę do stania się liderem w tych dziedzinach.

Wykorzystując szansę, jaką daje szybko rozwijający się sektor technologii autonomicznych, Polska ma potencjał, by zająć istotne miejsce w globalnym łańcuchu wartości i zostać pozytywnie odbieranym graczem na międzynarodowej scenie innowacyjności i technologii. Projekt sprzyjać będzie również rozwojowi rynku targów i konferencji, co bezpośrednio wpłynie na powiązane sektory gospodarki, pokazując wszechstronność i wielowymiarowość sektora pojazdów autonomicznych, obejmującego m.in. informatykę, telekomunikację oraz technikę samochodową i lotniczą. Dzięki temu projektowi, Polska stanie się atrakcyjnym miejscem dla inwestycji innowacyjnych o dużej wartości dodanej, co będzie stymulować krajową innowacyjność na szeroką skalę. Centrum zapewni również odpowiednie warunki do realizacji przełomowych projektów naukowych, zatrzymując w kraju utalentowanych polskich naukowców oraz zachęcając do powrotu tych, którzy wyemigrowali, co w rezultacie powstrzyma eksport krajowych talentów. Ma on również na celu wspieranie kluczowych inwestycji publicznych, takich jak Centralny Port Komunikacyjny czy inwestycje Offshore, przyczyniając się do zatrzymania wydatków publicznych w kraju. Jego realizacja przyniesie istotne korzyści dla polskiej gospodarki, zwiększając innowacyjność, rozwój społeczno-gospodarczy stanowi zatem kluczową inwestycję w przyszłość polskiej gospodarki, otwierając nowe możliwości na arenie międzynarodowej.

Opis projektu i infrastruktury

Centrum obejmuje budowę kompleksu badawczego, w skład którego wejdą specjalistyczne laboratoria oraz tor testowy wyposażony w najnowocześniejszą infrastrukturę do badań i homologacji technologii autonomiczności. CBIST&OA zapewni infrastrukturę do testowania pojazdów latających, naziemnych (w tym dronów, pojazdów osobowych, ciężarowych i do transportu publicznego) oraz urządzeń agrotechnicznych, oferując tym samym unikalne na skalę kraju możliwości badawcze.

Centrum składać się będzie z 10 wyspecjalizowanych laboratoriów:

  1. Laboratorium Systemów Mikroprocesorowych i Układów Sterowania – skoncentrowane na projektowaniu układów sterowania i interakcji z otoczeniem.
  2. Laboratorium Analizy Lokalizacji i Przestrzeni Ruchu – badające bezpieczeństwo i percepcję w autonomicznej infrastrukturze transportowej.
  3. Laboratorium Konwersji i Magazynowania Energii – eksplorujące technologie napędowe dla pojazdów elektrycznych i hybrydowych.
  4. Laboratorium Systemów Bezpieczeństwa i Cyberbezpieczeństwa – zajmujące się ochroną przed atakami cybernetycznymi i fizycznymi.
  5. Laboratorium Nowych Technologii – rozwijające innowacyjne materiały i urządzenia dla potrzeb elektroniki i dużych mocy.
  6. Laboratorium Konstrukcji Pojazdów Elektrycznych i Hybrydowych – badające materiały i konstrukcje w celu optymalizacji wydajności i bezpieczeństwa pojazdów autonomicznych.
  7. Laboratorium Czujników i Lokalizacji Obiektów oraz Systemów Sterowania – koncentrujące się na rozwoju zaawansowanych systemów czujników i lokalizacji dla zwiększenia precyzji i bezpieczeństwa pojazdów autonomicznych.
  8. Laboratorium Autonomicznych Pojazdów Agrotechnicznych i Przemysłowych – skupiające się na innowacjach w zakresie autonomicznych systemów stosowanych w maszynach rolniczych i przemysłowych.
  9. Laboratorium Zjawisk Elektromagnetycznych i Elektrostatycznych Obiektów Autonomicznych – badające wpływ emisji elektromagnetycznej na działanie i bezpieczeństwo urządzeń autonomicznych.
  10. Laboratorium Badań Akustycznych w Obiektach Elektrycznych i Hybrydowych – analizujące parametry akustyczne pojazdów elektrycznych i hybrydowych dla poprawy komfortu i zmniejszenia zanieczyszczenia hałasem.

Oddzielnym komponentem będzie tor testowy, który umożliwi badania w realnych warunkach ruchu, oferując infrastrukturę dla pojazdów oraz inteligentnych systemów transportowych, w tym poligon dla pojazdów agrotechnicznych. Będzie na nim zainstalowana infrastruktura do badania obiektów w ruchu, a w szczególności projektowana jest infrastruktura do testowania pojazdów latających i naziemnych, w tym dronów, czy pojazdów osobowych, ciężarowych i przeznaczonych do transportu publicznego. Uniwersalna infrastruktura umożliwi testowanie i rozwój nowych technologii nie tylko osadzonych w obiektach, ale także komponentów składowych tak zwanych smart city, smart farm, smart industry i innych. Elementem dodatkowym będzie poligon do testowania obiektów agrotechnicznych i poruszających się w otwartym terenie.

Lokalizacja inwestycji

Jako wstępną lokalizację projektu wybrano wspomnianą powyżej gminę Kleszczów leżącą w powiecie bełchatowskim w województwie łódzkim. Niezaprzeczalnym atutem Gminy Kleszczów jest jej strategiczne położenie — w centralnej Polsce, na południu regionu łódzkiego, między kilkoma międzynarodowymi portami lotniczymi. Kleszczów zlokalizowany jest w odległości 75 km od Łodzi, 65 km od Częstochowy, 175 km od Krakowa i tyle samo od Warszawy. Miejscowość ma dogodne połączenie komunikacyjne we wszystkich kierunkach: w odległości 20 km przebiega droga krajowa A1 / Katowice – Gdańsk, w odległości 25 km przebiega droga krajowa E8 / Warszawa – Wrocław.

Teren gminy ten został uznany za Obszar Strategicznej Interwencji w Strategii Rozwoju Województwa Łódzkiego 2030. Podstawą delimitacji obszaru strategicznego były uwarunkowania środowiskowe związane z lokalizacją złóż węgla brunatnego, zasięgiem obszaru i terenu górniczego, a także leja depresji oraz uwarunkowania społeczno-gospodarcze związane z liczbą osób dojeżdżających do pracy do zlokalizowanej na obszarze kopalni i elektrowni, sieciami powiązań między przedsiębiorstwami, wpływami do budżetów JST związanymi z działalnością GK PGE. Obszar Gminy został objęty Terytorialnym Planem Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego.

Realizacja projektu na obszarze gminy Kleszczów wpłynie wymiernie na osiągnięcie celów Terytorialnych Planów Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego.

Harmonogram realizacji inwestycji

Realizacja inwestycji planowana jest w 3 etapach.

I etap – termin realizacji: 12.2026 r. – powstaną 3 moduły toru do testowania obiektów autonomicznych: moduł badania zachowania pojazdów przy różnych nachyleniach wzniesienia (Hill Tracks (Slopes), moduł badania prowadzenia się pojazdu na mokrej nawierzchni (Wet Handling Course) i moduł badania hałasu (Pass-By Noise Track (NVH)) oraz 4 laboratoria: laboratorium Systemów Mikroprocesorowych i Układów Sterowania, laboratorium Analizy Przestrzeni Ruchu Systemów i Obiektów Autonomicznych, laboratorium Systemów Bezpieczeństwa i Cyberbezpieczeństwa Pojazdów i Obiektów Autonomicznych oraz laboratorium Nowych Technologii.

II etap – termin realizacji: 12.2028 r. – powstanie budynek główny (biurowo -administracyjny) oraz 4 moduły toru testowego: moduł testów hamowania (Brake Measurment Surfaces), moduł badania prowadzenia się pojazdu (Handling Course), moduł badania pojazdów agrotechnicznych (Agro), moduł badania trwałości pojazdów (Durability) wraz z laboratoriami: Konstrukcji Pojazdów Elektrycznych i Hybrydowych, Czujników i Lokalizacji Obiektów oraz Systemów Sterowania i laboratorium Autonomicznych Pojazdów Agrotechnicznych i Przemysłowych.

III etap – termin realizacji: 12.2030 r. – wybudowane zostaną pozostałe moduły toru testowego: moduł testów dynamicznych (Dynamics Platform), droga pozamiejska (Rural Roads), sekcja dróg miejskich (Smart City), sekcja autostradowa (Motorway), moduł badania systemów autonomii ADAS (ADAS Surface) oraz laboratoria: Konwersji i Magazynowania Energii w Obiektach Elektrycznych i Autonomicznych, Zjawisk Elektromagnetycznych i Elektrostatycznych Obiektów Autonomicznych oraz laboarotorium Badań Akustycznych w Obiektach Elektrycznych i Hybrydowych. Planowana jest również budowa Centrum Technologiczno -Technicznego, budynku mieszkalno – użytkowego (bursa) i pozostałych budynków technicznych.